ಹಿಜಾಬ್‌ ಧರಿಸದಿದ್ದರೆ ಇಸ್ಲಾಂನಡಿ ಪಾಪಿಗಳಾಗುವುದಿಲ್ಲ: ಕರ್ನಾಟಕ ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ ಹಿಜಾಬ್‌ ನಿಷೇಧ ಎತ್ತಿ ಹಿಡಿದಿದ್ದೇಕೆ?

ರಾಜ್ಯದ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಮುಸ್ಲಿಮ್‌ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿನಿಯರು ಹಿಜಾಬ್‌ ಧರಿಸುವುದನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಿ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರವು ಫೆಬ್ರವರಿ 5ರಂದು ಮಾಡಿದ್ದ ಆದೇಶವನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕ ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ ಮಂಗಳವಾರ ಎತ್ತಿ ಹಿಡಿದಿದೆ (ಶ್ರೀಮತಿ ರೇಶಮ್‌ ಮತ್ತು ಇತರರು ವರ್ಸಸ್‌ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ಇತರರು).

ಹಿಜಾಬ್‌ ಧಾರಣೆಯು ಇಸ್ಲಾಂನಲ್ಲಿ ಅಗತ್ಯ ಧಾರ್ಮಿಕ ಆಚರಣೆಯಲ್ಲ ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕೆ ಆತ್ಮಸಾಕ್ಷಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ರಕ್ಷೆಯೂ ಇಲ್ಲ ಎಂದು ಮುಖ್ಯ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ರಿತುರಾಜ್‌ ಅವಸ್ಥಿ, ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿಗಳಾದ ಕೃಷ್ಣ ಎಸ್‌. ದೀಕ್ಷಿತ್‌ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಕೆ ಎಂ ಖಾಜಿ ಅವರ ನೇತೃತ್ವದ ಪೂರ್ಣ ಪೀಠವು ತೀರ್ಪಿನಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದೆ.

ಶಾಲಾ ಸಮವಸ್ತ್ರ ಸೂಚಿಸುವುದರಿಂದ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಖಾಸಗಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಉಲ್ಲಂಘನೆಯಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಅದು ಸಮಂಜಸ ನಿರ್ಬಂಧವಾಗಿದ್ದು, ಅದಕ್ಕೆ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಅನುಮತಿ ಇದೆ. ಆದೇಶ ಹೊರಡಿಸುವ ಅಧಿಕಾರ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಇದೆ. ಹೀಗಾಗಿ, ಸರ್ಕಾರದ ಆದೇಶ ಸಿಂಧುವಾಗಿದೆ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಹೇಳಿದೆ.

2004ರಿಂದ ಎಲ್ಲವೂ ಸರಿಯಾಗಿತ್ತು. ಕೆಲವು 'ಕಾಣದ ಕೈಗಳು' ಸಾಮಾಜಿಕ ಅಶಾಂತಿ ಮತ್ತು ಸಾಮರಸ್ಯಕ್ಕೆ ಧಕ್ಕೆ ತಂದಿವೆ ಎಂಬ ವಾದಕ್ಕೆ ಅವಕಾಶವಿದೆ. ಹಿಜಾಬ್‌ ಸಮಸ್ಯೆ ಸೃಷ್ಟಿಸಿ ಅದನ್ನು ಅಂಕೆ ಮೀರಿ ವ್ಯಾಪಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಪೀಠವು ತೀರ್ಪಿನಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದೆ.

ಉಡುಪಿಯ ಅಷ್ಟಮಠದಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಲ್ಪಡುವ ಅಷ್ಟಮಠ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ ಮುಸ್ಲಿಮರೂ ಭಾಗವಹಿಸುತ್ತಾರೆ ಎಂಬ ವಿಚಾರ ನಮ್ಮನ್ನು ಪ್ರಭಾವಿಸಿದೆ. ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ವರ್ಷದ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಇದ್ದಕ್ಕಿದ್ದಂತೆ ಹೇಗೆ ಹಿಜಾಬ್‌ ಸಮಸ್ಯೆ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿದೆ ಮತ್ತು ಅದು ಹೇಗೆ ಅಳತೆ ಮೀರಿ ವ್ಯಾಪಿಸಿದೆ ಎಂಬುದರಿಂದ ನಾವು ದಿಗ್ಭ್ರಮೆಗೊಂಡಿದ್ದೇವೆ. ಹಿಜಾಬ್‌ ವಿಚಾರ ವ್ಯಾಪಿಸಿರುವುದನ್ನು ನೋಡಿದರೆ ಅದು ಹೇಗೆ ಕೆಲವು ಕಾಣದ ಕೈಗಳು ಸಾಮಾಜಿಕ ಶಾಂತಿ ಮತ್ತು ಸಾಮರಸ್ಯಕ್ಕೆ ಅಡ್ಡಿಪಡಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿವೆ ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಚರ್ಚೆಗೆ ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿದೆ.

ಹಿಜಾಬ್‌ ವಿವಾದದಲ್ಲಿನ ಕಾಣದ ಕೈಗಳ ಕುರಿತಾಗಿ ಪೊಲೀಸ್‌ ತನಿಖೆ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವುದರಿಂದ ನಾವು ಆ ವಿಚಾರದ ಕುರಿತು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಮುಚ್ಚಿದ ಲಕೋಟೆಯಲ್ಲಿ ನಮಗೆ ನೀಡಿದ್ದ ತನಿಖಾ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿ ಅದನ್ನು ಹಾಗೆ ವಾಪಸ್‌ ಮಾಡಿದ್ದೇವೆ. ಪ್ರಕರಣದ ಕುರಿತು ತುರ್ತು ಮತ್ತು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ತನಿಖೆ ನಡೆಸಿ ಆರೋಪಿಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಕ್ರಮಕೈಗೊಳ್ಳಬೇಕು.

ಅರ್ಧ ಶತಮಾನಕ್ಕೂ ಹಿಂದೆಯೇ ಸಂವಿಧಾನ ಶಿಲ್ಪಿಯು ಪರ್ದಾ (ಮುಸುಕು) ಹಾಕುವುದರ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳಿರುವುದು ಹಿಜಾಬ್ ಧಾರಣೆಗೂ ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತದೆ. ಯಾವುದೇ ಸಮುದಾಯದಲ್ಲಿ ಪರ್ದಾ, ವೇಲ್‌ ಅಥವಾ ಶಿರವಸ್ತ್ರ ಧರಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಬಲವಂತಪಡಿಸುವುದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮಹಿಳೆ ಮತ್ತು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಮುಸ್ಲಿಂ ಮಹಿಳೆಯ ವಿಮೋಚನೆಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗೆ ತೊಡಕಾಗುತ್ತದೆ.

ಇದು ಸಂವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿರುವ ಸಮಾನ ಅವಕಾಶ, ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಜಾತ್ಯತೀತವಾದಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿದೆ. ಹಿಜಾಬ್, ಭಗವಾ ಅಥವಾ ಧರ್ಮದ ಯಾವುದೇ ಇತರ ಉಡುಪುಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಶಾಲಾ ವಸ್ತ್ರ ಸಂಹಿತೆ ಸೂಚಿಸುವುದು ವಿಮೋಚನೆಯ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಶಿಕ್ಷಣದ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಮಹತ್ವದ ಹೆಜ್ಜೆಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಮಹಿಳೆಯರ ಸ್ವಾಯತ್ತತೆ ಅಥವಾ ಅವರ ಶಿಕ್ಷಣದ ಹಕ್ಕನ್ನು ಕಸಿದುಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಬಿಡಿಸಿ ಹೇಳಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ ಅವರು ತರಗತಿಯ ಹೊರಗೆ ತಮ್ಮ ಆಯ್ಕೆಯ ಯಾವುದೇ ಉಡುಪನ್ನು ಧರಿಸಬಹುದು.

ಪವಿತ್ರ ಕುರಾನ್‌ನಲ್ಲಿ ಮುಸ್ಲಿಂ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಹಿಜಾಬ್ ಅಥವಾ ಶಿರವಸ್ತ್ರ ಧರಿಸುವುದನ್ನು ಕಡ್ಡಾಯಗೊಳಿಸಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಅದು ಧಾರ್ಮಿಕ ಬಾಧ್ಯತೆಯಾಗಿಲ್ಲದ ಕಾರಣ ಅದನ್ನು ಧರ್ಮಕ್ಕೆ 'ಅಗತ್ಯ' ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ.

ಕುರಾನ್‌ನಲ್ಲಿ ಮುಸ್ಲಿಂ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಹಿಜಾಬ್ ಅಥವಾ ಶಿರ ವಸ್ತ್ರ ಧರಿಸುವುದನ್ನು ಕಡ್ಡಾಯ ಮಾಡಲಾಗಿಲ್ಲ. ಸೂರಾಗಳಲ್ಲಿ ಏನು ಹೇಳಲಾಗಿದೆಯೋ ಅದು ಕೇವಲ ನಿರ್ದೇಶನಗಳಾಗಿದ್ದು, ಹಿಜಾಬ್ ಧರಿಸದಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ದಂಡ ಅಥವಾ ಪ್ರಾಯಶ್ಚಿತ್ತದ ಸೂಚನೆ ಇಲ್ಲದಿರುವುದರಿಂದ, ಪದ್ಯಗಳ ಭಾಷಾ ರಚನೆಯು ಈ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತದೆ. ಹಿಜಾಬ್‌ ಧಾರಣೆಯು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸ್ಥಳಗಳಿಗೆ ಪ್ರವೇಶ ಪಡೆಯುವ ಸಾಧನವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಅಂತ್ಯವಲ್ಲ. ಇದು ಮಹಿಳೆಯ ವಿಮೋಚನೆಯ ಮಾನದಂಡವಾಗಿದ್ದು, ಸಾಂಕೇತಿಕ ನಿರ್ಬಂಧವಲ್ಲ.

ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಭದ್ರತೆಯ ಮಾನದಂಡವಾಗಿ ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಸುರಕ್ಷಿತ ಪ್ರವೇಶ ಸುಲಭಗೊಳಿಸಲು ಹಿಜಾಬ್ ಧರಿಸುವುದನ್ನು ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಹಿಜಾಬ್‌ ಧಾರಣೆ ಅಭ್ಯಾಸವು ಸಂಸ್ಕೃತಿಯೊಂದಿಗೆ ಏನನ್ನಾದರೂ ಹೊಂದಿರಬಹುದು. ಆದರೆ, ಖಂಡಿತವಾಗಿಯೂ ಧರ್ಮದೊಂದಿಗೆ ಅಲ್ಲ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಧಾರ್ಮಿಕವಾಗಿ ಕಡ್ಡಾಯಗೊಳಿಸದಿರುವುದನ್ನು ಪ್ರತಿಭಟನೆಗಳ ಮೂಲಕ ಅಥವಾ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಭಾವೋದ್ರೇಕ ವಾದಗಳ ಮೂಲಕ ಧರ್ಮದ ಸರ್ವೋತ್ಕೃಷ್ಟ ಅಂಶವನ್ನಾಗಿ ಮಾರ್ಪಾಡು ಮಾಡಲಾಗದು.

ಹಿಜಾಬ್ ಉಡುಪಿನ ವಿಷಯವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಅದು ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ನಂಬಿಕೆಗೆ ಮೂಲಭೂತವಾಗಿ ಮೂಲಭೂತವಾದದ್ದು ಎಂದು ಸಮರ್ಥನೀಯವಾಗಿ ವಾದಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಆಕ್ಷೇಪಾರ್ಹವಾದ ಹಿಜಾಬ್ ಧಾರಣೆ ಅಭ್ಯಾಸ ಪಾಲಿಸದಿದ್ದರೆ, ಹಿಜಾಬ್ ಧರಿಸದಿರುವವರು ಪಾಪಿಗಳಾಗುತ್ತಾರೆ ಎಂದೇನೂ ಇಲ್ಲ. ಇಸ್ಲಾಂ ತನ್ನ ಮಹಿಮೆಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ. ಹಿಜಾಬ್ ಧರಿಸುವುದು ಇಸ್ಲಾಂನಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲಂಘಿಸಲಾಗದ ಧಾರ್ಮಿಕ ಆಚರಣೆ ಮತ್ತು 'ಅಗತ್ಯ ಧಾರ್ಮಿಕ ಆಚರಣೆ'ಯ ಭಾಗವಾಗಿದೆ ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಪುರಾವೆಗಳ ಸಲ್ಲಿಸಲು ಅರ್ಜಿದಾರರು ವಿಫಲರಾಗಿದ್ದಾರೆ.

"ಆತ್ಮಸಾಕ್ಷಿಯು ಸ್ವಭಾವತಃ ವ್ಯಕ್ತಿನಿಷ್ಠವಾಗಿದೆ. ಅರ್ಜಿದಾರರು ಅಂತಹ ಆತ್ಮಸಾಕ್ಷಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆಯೇ ಮತ್ತು ಅವರು ಅದನ್ನು ಹೇಗೆ ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡರು ಎಂಬುದನ್ನು ಅರ್ಜಿಯಲ್ಲಿ ಅಗತ್ಯ ದಾಖಲೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿಲ್ಲ. ಕೇವಲ ಹಿಜಾಬ್ ಅನ್ನು ಧರಿಸುವುದು ಆತ್ಮಸಾಕ್ಷಿಯ ಬಹಿರಂಗ ಕ್ರಿಯೆ ಎಂದು ಹೇಳುವುದು. ಹಿಜಾಬ್ ತೆಗೆಯುವಂತೆ ಹೇಳುವುದು ಆತ್ಮಸಾಕ್ಷಿಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಅರ್ಜಿದಾರರು ಹೇಳಿರುವುದು ಪರಿಹಾರ ಕಲ್ಪಿಸಲು ಆಧಾರವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲು ಸಾಕಾಗುವುದಿಲ್ಲ.

ಆತ್ಮಸಾಕ್ಷಿಯ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಮತ್ತು ನಿರ್ಣಯಕ್ಕಾಗಿ ಯಾವುದೇ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ನಮ್ಮ ಮುಂದೆ ಇರಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ಅರ್ಜಿದಾರರು ತಮ್ಮ ಆತ್ಮಸಾಕ್ಷಿಯೊಂದಿಗೆ ಹಿಜಾಬ್ ಧರಿಸುವುದನ್ನು ಬಹಿರಂಗ ಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ ಹೇಗೆ ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬುದರ ಕುರಿತು ಅವರು ಏನನ್ನೂ ತಿಳಿಸಿಲ್ಲ. ಶಿರವಸ್ತ್ರ ಧಾರಣೆಯು ತಮ್ಮ ಕಡೆಯಿಂದ ಯಾವುದೇ ಆಲೋಚನೆ ಅಥವಾ ನಂಬಿಕೆಯನ್ನು ತಿಳಿಸುವ ಸಾಧನ ಅಥವಾ ಸಾಂಕೇತಿಕ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯ ಸಾಧನವಾಗಿ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ಪುರಾವೆಗಳನ್ನು ಅರ್ಜಿದಾರರು ನೀಡಿಲ್ಲ.

ಶಾಲಾ ಸಮವಸ್ತ್ರದ ಸೂಚನೆಯು ಸಾಂವಿಧಾನಿಕವಾಗಿ ಅನುಮತಿಸುವ ಸಮಂಜಸವಾದ ನಿರ್ಬಂಧವಾಗಿದೆ. ಶಾಲೆಗಳು ಸಮವಸ್ತ್ರವನ್ನು ಹೊಂದಬಹುದು ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿದೆ.

ಶಿಕ್ಷಕರು, ಬೋಧನೆ ಮತ್ತು ವಸ್ತ್ರ ಸಂಹಿತೆ ಇಲ್ಲದ ಶಿಕ್ಷಣದ ಕಲ್ಪನೆಯು ಅಪೂರ್ಣ. ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ ಅವು ಏಕತೆ ನಿರೂಪಿಸುತ್ತವೆ. ಸಮವಸ್ತ್ರವಿಲ್ಲದ ಶಾಲೆಯನ್ನು ಯಾವುದೇ ಸಮಂಜಸವಾದ ಮನಸ್ಸು ಕಲ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳದು. ಸುಸಂಸ್ಕೃತ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಕರನ್ನು ಪೋಷಕರಿಗೆ ಸಮಾನವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಶಿಕ್ಷಕರ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿರುತ್ತಾರೆ. ಪೋಷಕರು ತಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಶಾಲೆಗೆ ಸೇರಿಸುವಾಗ ತಮ್ಮ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಶಿಕ್ಷಕರೊಂದಿಗೆ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಹೀಗಾಗಿ, ಶಿಕ್ಷಕರು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಮೇಲೆ ಚಲಾಯಿಸುವ ಅಧಿಕಾರವು ಹಂಚಿಕೆಯಾದ 'ಪೋಷಕ ಅಧಿಕಾರʼ.

ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಸ್ಥಳಗಳು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಮನೋಧರ್ಮ ಹುಟ್ಟುಹಾಕುವ ಮೂಲಭೂತ ಕರ್ತವ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಹಿಜಾಬ್ ಅಥವಾ ಭಗವಾ ಧರಿಸುವುದನ್ನು ಪವಿತ್ರವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿದರೆ ಅದನ್ನು ಮಾಡಲು ಅಸಾಧ್ಯವೆಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಗಮನಿಸಿದೆ.

ಶಿಕ್ಷಣದ ಗುರಿ ಬಹುತ್ವವನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವುದೇ ಹೊರತು ಏಕರೂಪತೆಯಲ್ಲ ಎಂಬ ಅರ್ಜಿದಾರರ ವಾದವನ್ನು ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಒಪ್ಪಿಲ್ಲ. ಅಂತಹ ವಾದವನ್ನು "ತಪ್ಪಾಗಿ ಗ್ರಹಿಸಲಾಗಿದೆ" ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಹೇಳಿದೆ.

"ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ, ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವು ಅವನ ಸ್ಥಾನ, ನಿಯೋಜನೆ ಮುಂತಾದವುಗಳಿಂದ ನಿರ್ಬಂಧಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಸ್ವಾಯತ್ತತೆ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಅಗಾಧವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ನಿವಾಸವು ಅವನ ಉಲ್ಲಂಘಿಸಲಾಗದ ಕೋಟೆ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಅರ್ಹತೆ ಹೊಂದಿರುವ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸ್ಥಳಗಳ ಪೈಕಿ ಶಾಲೆ, ನ್ಯಾಯಾಲಯ, ವಾರ್ ರೂಮ್‌, ರಕ್ಷಣಾ ಶಿಬಿರ ಇತ್ಯಾದಿ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಅವಶ್ಯಕತೆಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಶಿಸ್ತು, ಘನತೆ, ಕಾರ್ಯ ಮತ್ತು ಉದ್ದೇಶಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ನಿರ್ಬಂಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಶಾಲೆಗಳು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಶಿಕ್ಷಣ ನೀಡಲು ಪ್ರಧಾನವಾಗಿ ರಚನಾತ್ಮಕವಾಗಿರುವ ಅರ್ಹತೆಯ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸ್ಥಳಗಳು ಎಂದು ಹೇಳಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ. ಅಂತಹ ಅರ್ಹ ಸ್ಥಳಗಳು ತಮ್ಮ ಸ್ವಭಾವದಿಂದ, ಸಾಮಾನ್ಯ ಶಿಸ್ತು ಮತ್ತು ಶಿಷ್ಟಾಚಾರದಿಂದ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಹಕ್ಕುಗಳ ಪ್ರತಿಪಾದನೆಯನ್ನು ಹಿಮ್ಮೆಟ್ಟಿಸುತ್ತವೆ. ವಸ್ತುನಿಷ್ಠ ಹಕ್ಕುಗಳು ಸಹ ಅಂತಹ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ರೀತಿಯ ವ್ಯುತ್ಪನ್ನ (ಡಿರಿವಟಿವ್‌) ಹಕ್ಕುಗಳಾಗಿ ರೂಪಾಂತರಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ವಿಚಾರಣಾಧೀನ ಬಂಧನದ ಹಕ್ಕುಗಳು ಗುಣಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಮತ್ತು ಪರಿಮಾಣಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಸ್ವತಂತ್ರ ನಾಗರಿಕರ ಹಕ್ಕುಗಳಿಗಿಂತ ಕೆಳಮಟ್ಟದಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಇದು ಉದಾಹರಿಸುತ್ತದೆ.

ಅಂತೆಯೇ, ಅಪರಾಧಿಯ ಹಕ್ಕುಗಳು ವಿಚಾರಣಾಧೀನ ಕೈದಿಯ ಹಕ್ಕುಗಳಿಗಿಂತ ಕೆಳಮಟ್ಟದಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ. ಕಲ್ಪನೆಯ ವಿಸ್ತಾರವಿಲ್ಲದೆ, ವಸ್ತ್ರ ಸಂಹಿತೆ ಸೂಚನೆಯು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಅಥವಾ ಅವರ ಸ್ವಾಯತ್ತತೆಯ ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕಿಗೆ ವಿರುದ್ಧ ಎಂದು ವಾದಿಸಬಹುದು. ಈ ವಿಚಾರಗಳಲ್ಲಿ ಸಂವಿಧಾನದ 14 ಮತ್ತು 15ನೇ ವಿಧಿಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಅನಿಯಂತ್ರಿತತೆ ಅಥವಾ ತಾರತಮ್ಯದ ದೂರಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಅವಕಾಶವಿಲ್ಲ, ವಸ್ತ್ರ ಸಂಹಿತೆಯು ಧರ್ಮ, ಭಾಷೆ, ಲಿಂಗ ಅಥವಾ ಮುಂತಾದವುಗಳನ್ನು ಲೆಕ್ಕಿಸದೆ ಎಲ್ಲಾ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಸಮಾನವಾಗಿ ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತವೆ. ವಸ್ತ್ರ ಸಂಹಿತೆಯು ಪಂಥೀಯವಾಗಿದೆ (ಸೆಕ್ಟೇರಿಯನ್) ಎಂಬುದು ಯಾರ ವಾದವೂ ಅಲ್ಲ.

ಹಿಜಾಬ್ ಅನ್ನು "ಸಮಂಜಸವಾದ ಒಳಗೊಳ್ಳುವಿಕೆ" ಎಂದು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಎಂಬ ಅರ್ಜಿದಾರರ ವಾದವನ್ನು ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಅಂಗೀಕರಿಸಿಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ ಇದು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿನಿಯರ ಎರಡು ವರ್ಗಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತದೆ. "ಮೊದಲನೆಯದಾಗಿ, ಅಂತಹ ಪ್ರಸ್ತಾಪವನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸಿದರೆ ಶಾಲಾ ಸಮವಸ್ತ್ರವು ಏಕರೂಪವಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ. ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿನಿಯರಲ್ಲಿ ಎರಡು ವರ್ಗಗಳಿವೆ, ಅವುಗಳೆಂದರೆ, ಹಿಜಾಬ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಸಮವಸ್ತ್ರವನ್ನು ಧರಿಸುವವರು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಧರಿಸದವರು. ಇದು ಅಪೇಕ್ಷಣೀಯವಲ್ಲದ 'ಸಾಮಾಜಿಕ-ಪ್ರತ್ಯೇಕತೆಯ' ಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ವಸ್ತ್ರ ಸಂಹಿತೆಯನ್ನು ಅವರ ಧರ್ಮ ಮತ್ತು ನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ಲೆಕ್ಕಿಸದೆ ಎಲ್ಲಾ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಲ್ಲಿ ತರಲು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾದ ಏಕರೂಪತೆಯ ಭಾವನೆಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗುತ್ತದೆ.

ಸಮವಸ್ತ್ರದ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಏಕರೂಪತೆಯಿಲ್ಲದಿದ್ದಲ್ಲಿ ಸಮವಸ್ತ್ರ ಸೂಚಿಸುವ ಉದ್ದೇಶವು ಸೋಲುತ್ತದೆ. ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ತಮ್ಮ ತಕ್ಷಣದ ಪರಿಸರದಿಂದ ಸುಲಭವಾಗಿ ಗ್ರಹಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ, ಜನಾಂಗದ ರೇಖೆಗಳನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸುತ್ತಾರೆ. ಪ್ರದೇಶ, ಧರ್ಮ, ಭಾಷೆ, ಜಾತಿ, ಜನ್ಮಸ್ಥಳ, ಇತ್ಯಾದಿ. ಇಂತಹ ವಿಭಜಕ ರೇಖೆಗಳಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಸ್ಥಾನವಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಸಮಾನತೆಯ ಆದರ್ಶಗಳು ಎಲ್ಲಾ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಸಮಾನವಾಗಿ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಗೋಚರಿಸುವಂತಹ 'ಸುರಕ್ಷಿತ ಸ್ಥಳ'ವನ್ನು ರಚಿಸುವುದು ನಿಯಂತ್ರಣದ ಗುರಿಯಾಗಿದೆ.

ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಮೂಗುತಿ ಧರಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿದ್ದ ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾದ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ತೀರ್ಪನ್ನು ಆಧರಿಸಿದ್ದ ಅರ್ಜಿದಾರರ ವಾದವನ್ನು ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ ಒಪ್ಪಿಲ್ಲ.

ಕಾಲೇಜು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಮಿತಿ ಮತ್ತು ಅದರ ಸಂವಿಧಾನ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಆಳವಾದ ಚರ್ಚೆ ನಡೆಸುವ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ. ಸರ್ಕಾರದ ಸುತ್ತೋಲೆಯು ಅನೂರ್ಜಿತವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಯಾರೂ ವಾದಿಸಿಲ್ಲ ಎಂದು ಪೀಠ ಹೇಳಿದೆ.

ಸರ್ಕಾರದ ಸುತ್ತೋಲೆಯು ಅನೂರ್ಜಿತ ಮತ್ತು ಅದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಶಾಲಾ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಮಿತಿ ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಯಾರೂ ಪ್ರಶ್ನಿಸಿಲ್ಲ. ಕಳೆದ ಎಂಟು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಸಿಡಿಸಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿವೆ. ಅವುಗಳ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಯಾವುದೇ ದೂರು ನೀಡಲಾಗಿಲ್ಲ ಅಥವಾ ಅವುಗಳ ಸಿಂಧುತ್ವದ ಪ್ರಶ್ನೆಯನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಲು ಯಾವುದೇ ದಾಖಲೆ ನೀಡಲಾಗಿಲ್ಲ.

ಶಾಲಾ ಸಮಿತಿಗಳಲ್ಲಿ ಚುನಾಯಿತ ಜನಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದು ಅಪೇಕ್ಷಣೀಯವಲ್ಲ ಎಂಬ ದೃಷ್ಟಿಕೋನಕ್ಕೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಅವಕಾಶವಿರಬಹುದು, ಕ್ಯಾಂಪಸ್‌ನಲ್ಲಿ 'ಪಕ್ಷ-ರಾಜಕೀಯ'ದ ಸಂಭವನೀಯ ಒಳಹರಿವು ಸ್ಪಷ್ಟ ಕಾರಣಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಇದು ಯಾರ ಹೆಸರನ್ನೂ ಕೆಡಿಸಲು ಅಲ್ಲ. ಚುನಾಯಿತ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಶಾಲೆಗಳು ಒಡನಾಡುವುದರಿಂದ ಆಗುವ ಅನುಕೂಲಗಳ ಬಗ್ಗೆ ನಮಗೆ ಅರಿವಿಲ್ಲ. ಅವರು ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವ ನಿಧಿ ಮತ್ತು ಇತರ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ತರಬಹುದು. ಇದರ ಹೊರತಾಗಿ, ಸಿಡಿಸಿ ಘಟಕದ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ಶಾಸಕರ ಸೇರ್ಪಡೆಯನ್ನು ನಿರ್ಬಂಧಿಸಿರುವ ಕಾನೂನು ಅಥವಾ ತೀರ್ಪನ್ನು ನಮ್ಮ ಗಮನಕ್ಕೆ ತರಲಾಗಿಲ್ಲ.

ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ವಸ್ತ್ರ ಸಂಹಿತೆ ಕುರಿತು ಉನ್ನತಾಧಿಕಾರ ಸಮಿತಿಯು ಪರಿಶೀಲನೆ ನಡೆಸದಿದ್ದರೂ ತರಾತುರಿಯಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರ ಆದೇಶ ಹೊರಡಿಸಿದೆ ಎಂಬ ಅರ್ಜಿದಾರರ ವಾದವನ್ನೂ ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಅಂಗೀಕರಿಸಲಿಲ್ಲ. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಅಶಾಂತಿ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಭಟನೆಯ ವಿಶೇಷ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರಗಳು ಕೆಲವು ತುರ್ತು ನಿರ್ಧಾರಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ, ಅದು ತಕ್ಷಣದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳಂತೆ ಕಾಣಿಸಬಹುದು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಇವು ಗ್ರಹಿಕೆಗಳ ವಿಷಯಗಳಾಗಿವೆ. 'ಅಧಿಕಾರಗಳ ಪ್ರತ್ಯೇಕತೆಯ' ಸಿದ್ಧಾಂತವು ಸಂವಿಧಾನದ ಮೂಲ ಲಕ್ಷಣವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯದ ಅಂಗಗಳು ಪರಸ್ಪರರ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳಿಗೆ ಗೌರವ ತೋರಿಸಬೇಕು.

6 ರಿಂದ 14ನೇ ಪ್ರತಿವಾದಿಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಶಿಸ್ತು ಕ್ರಮ ಮತ್ತು 15 ಮತ್ತು 16ನೇ ಪ್ರತಿವಾದಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಯಾವ ಅಧಿಕಾರದ ಅಡಿ ಕ್ರಮಕೈಗೊಳ್ಳಾಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ತೋರಿಸುವಂತೆ ಆದೇಶ ಮಾಡುವಂತೆ ಅರ್ಜಿದಾರರು ಕೋರಿದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ, ಇದಕ್ಕೆ ಅಗತ್ಯವಾದ ದಾಖಲೆಗಳಿಲ್ಲ ಎಂದು ಅರ್ಜಿಗಳು ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಅರ್ಹವಲ್ಲ ಎಂದು ಪೀಠವು ಅವುಗಳನ್ನು ವಜಾ ಮಾಡಿವೆ.

ಧರ್ಮದ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ಮಹಿಳೆಯರು ಪುರುಷರಿಗಿಂತ ಶ್ರೇಷ್ಠವಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಸಮಾನರು. ಉದ್ಯಮ, ವೃತ್ತಿ, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಮತ್ತು ಖಾಸಗಿ ಉದ್ಯೋಗಗಳು, ಕ್ರೀಡೆ, ಕಲೆ ಮತ್ತು ಬದುಕಿನ ಬೇರೆಲ್ಲಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಮಹಿಳೆಯರು ಸಂಪ್ರದಾಯ ಮುರಿದು ಪುರುಷರಿಗಿಂತ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಮುಂದಡಿ ಇಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಪೀಠವು ಹೇಳಿದೆ.